آیا میدانستید که با تغذیه صحیح میتوانید بسیاری از مشکلات سگها از جمله تحریکپذیری، پرخاشگری، بیشفعالی و … را حل کنید؟ به اعتقاد متخصصان رفتارشناسی حیوانات، فاکتورهای متعددی روی رفتار سگها تأثیر میگذارند که یکی از مهمترین آنها، نوع غذایی است که میخورند. تغذیه صحیح سگ میتواند از او حیوانی پرانرژی، شاداب، اجتماعی و درعینحال آموزشپذیر بسازد، درحالیکه رژیم غذایی نامتعادل یا بیکیفیت میتواند باعث تحریکپذیری، پرخاشگری، بیشفعالی، اضطراب یا افسردگی او بشود. چه غذاهایی باعث چنین رفتارهایی میشوند؟ با ما همراه باشید تا با روشهای مؤثر در این زمینه آشنا شوید.
نقش تغذیه در رفتار سگها
نیک جونز یک رفتارشناس سگ است که طی تحقیقاتش و بهدنبال ایجاد هماهنگی سگ با محیط اطرافش میگوید: «بهتر است غذای سگ خود را طوری انتخاب کنید که باعث شود او رفتاری طبیعی و به دور از الگوهای رفتاری استرسزا از خود نشان بدهد.» بهطورکلی تغذیه صحیح سگ روی مغز، سیستم عصبی و خلقوخوی او تأثیر مستقیم میگذارد. نحوه این تأثیرگذاری عبارت است از:
- ارتباط میان تغذیه و سیستم عصبی: برای عملکرد صحیح سیستم عصبی، باید مواد مغذی لازم طی یک رژیم غذایی متعادل به سگها برسد. یکی از مواد غذایی ضروری در رژیم غذایی سگ، پروتئین است که از اسیدهای آمینههایی از جمله تریپتوفان تشکیل میشود. این ماده برای ساخت سروتونین در بدن ضروری است. سروتونین یک انتقالدهندۀ عصبی تثبیتکننده خلقوخوی سگها است که آن را بهعنوان هورمون شادکامی میشناسید. کمبود سروتونین در بدن سگها منجربه واکنشهایی مانند نافرمانی، پرخاشگری بیشازحد، ازدستدادن اشتها و کاهش تمرکز میشود.
- تأثیر مواد غذایی بر خلقوخوی سگها: تحقیقات نشان دادهاند اینکه چه ماده غذایی به سگ خود میدهید، تأثیر چشمگیری روی خلقوخو و رفتار او دارد. سگهایی که جسم و رفتار سالمی دارند، معمولاً در طول روز به اندازه کافی مواد مغذی دریافت میکنند. این مواد شامل اسیدهای چرب، آنتیاکسیدانها، ویتامینها و مواد معدنی میشوند که نقش کلیدی در رفتار و خلقوخوی سگ شما ایفا میکنند.
- نقش ویتامینها و مواد معدنی در عملکرد مغز: تحقیقات نشان دادهاند که ۵ ماده غذایی برای عملکرد بهتر مغز در سگها وجود دارند که شامل اسیدهای چرب امگا ۳، آرژنین، آنتیاکسیدانها، ویتامینهای گروه B و تریگلیسیریدهای زنجیره متوسط میشوند. این مواد غذایی برای محافظت از سلولهای مغز سگها و عملکرد مناسب مغز آنها ضروری هستند. جالب است بدانید که اسیدهای چرب امگا ۳، باعث کنترل خشم در این حیوانات و ویتامینها گروه B باعث پیشگیری از افسردگی و تنظیم خلقوخو میشوند.
عوامل تغذیهای که بر رفتار سگها تأثیر میگذارند
سگتان نمیتواند به شما بگوید که چه غذایی را در رژیم غذایی او قرار بدهید؛ اما میتوانید با آزمون و خطا و در طی زمان، برای او یک لیست غذای برنده درست کنید! این رژیم غذایی اگر متعادل و حاوی پروتئین، انواع مواد معدنی و ویتامینهای موردنیازش باشد، او را از افسردگی و بدرفتاری نجات خواهد داد. بیایید در ادامه تأثیر هر ماده غذایی را بر رفتار سگ بررسی کنیم:
- پروتئینها: پروتئین یک منبع خوب برای تأمین انرژی در سگها است. با وجود اینکه آنها بخشی از انرژی خود را از کربوهیدراتها تأمین میکنند در صورت نبود کربوهیدرات در رژیم غذایی سگ، پروتئین میتواند همۀ انرژی موردنیاز او را تأمین کند. وجود پروتئین بهخصوص در رژیم غذایی سگهایی که بسیار فعال هستند ضروریتر است. مرغ، گوشت، ماهی، بوقلمون و تخممرغ اگر در رژیم غذایی روزانه سگ باشند، پروتئین موردنیاز او را تأمین میکنند.
- کربوهیدراتها: یکی از مواد مغذی که در غذای خشک سگ بهوفور پیدا میشود کربوهیدرات است. وجود کربوهیدرات در رژیم غذایی سگ میتواند به تنظیم قند خون در بدن این حیوان کمک کند. البته تحقیقاتی روی نژاد گلدن روتوایلر انجام شده است که نشان میدهد سگهایی که انرژی موردنیاز خود را از کربوهیدرات تأمین میکردند، رفتارهای هیجانی بیشتری نسبت به آن دسته از سگهایی داشتند که انرژی آنها از پروتئین تأمین میشد. بهاینترتیب محققان نتیجه گرفتند که در صورت زیادبودن مقدار کربوهیدرات در رژیم غذایی سگ، ممکن است دچار بیشفعالی شود.
- چربیها: در تغذیه صحیح سگ، مقادیری چربی مفید هم وجود دارند. چربیها برای ساختار غشایی سلولی، ساخت بعضی هورمونها و جذب ویتامینها لازم هستند به سلامت پوست حیوان شما کمک و غشای محکمی برای اندامهای داخلی او ایجاد میکنند. چربیها به بلوکهای کوچکتری تبدیل میشوند که به آنها اسیدهای چرب میگویند. اسیدهای چرب بهخصوص امگا ۳ نقش مهمی در عملکرد صحیح مغز و تثبیت خلقوخوی سگها دارند. وجود این دو ماده در رژیم غذایی سگ به رفتار مثبتتر و متعادلتر آنها کمک میکند، اضطراب را در آنها کاهش میدهد و باعث میشود آرامتر و مهربانتر باشند.
- ویتامینها و مواد معدنی: مواد معدنی و ویتامینها به رشد طبیعی و سلامت بدن سگ شما کمک میکنند و در غذاهای گیاهی و جانوری وجود دارند. این مواد برای عملکرد مغز سگ ضروری هستند و وجود آنها در رژیم غذایی این حیوان، تأثیر مثبتی روی رفتار و خلقوخوی او دارد. کمبود ویتامینهایی مانند تیامین و B1 منجر به مشکلات جسمی از جمله ناراحتی معده، مشکلات گوارشی، عصبی و قلبی میشود.
خوراکیهای مفید و مضر برای رفتار سگها
اگر بتوانید مواد غذایی را که بر خلقوخوی سگ شما اثر مثبت یا منفی دارند، بشناسید، میتوانید با یک رژیم غذایی متعادل، رفتار سگ خود را تا حد زیادی کنترل کنید. در ادامه لیستی از غذاهای مفید و مضر برای رفتار سگ را مشاهده میکنید:
خوراکیهای مفید برای رفتار سگ
خوراکیهایی برای رفتار سگ مفید هستند که علاوهبر تأمین مواد مغذی برای سلامت و رشد بدن او، باعث شادی، فرمانپذیری و تأمین انرژی او شوند. این مواد عبارتاند از:
- ماهی: ماهی علاوهبراینکه پروتئین دارد و برای تأمین انرژی سگ ضروری است، دارای مقادیر زیادی امگا ۳ است که اضطراب را از او دور میکند و باعث آرامبودن و رفتار ملایم و دوستانه او میشود.
- سبزیجات: وجود سبزیجات در رژیم غذایی سگ علاوهبر اینکه بهدلیل فیبر بالا باعث حرکات روده و گوارش سالم در سگها میشود، منبع خوبی از انواع ویتامینها است که به بهبود خلقوخوی سگ کمک میکند. بهترین سبزیجاتی که میتوانید در غذای سگ خود استفاده کنید هویج، بروکلی و کدو هستند.
- غلات کامل: به عقیده متخصصان تغذیه حیوانات، غلات کامل علاوهبر تأمین انرژی و کربوهیدرات موردنیاز بدن سگها میتوانند منبع مناسبی برای انواع ویتامینها، مواد معدنی و فیبر باشند.
خوراکیهای مضر برای رفتار سگ
متأسفانه بعضی صاحبان حیوانات خانگی بهدلیل نداشتن آگاهی، غذاهایی را به سگ خود میدهند که باعث پرخاشگری، بیشفعالی، بدرفتاری و حتی افسردگی او میشوند. این مواد غذایی که تأثیر منفی روی رفتار این حیوانات میگذارند، عبارتاند از:
- غذاهای حاوی شکر: خوردن غذاهای شیرین یا حاوی شکر حتی مصرف میوههایی که قند بالایی دارند، علاوهبر بروز دیابت، مشکلات معده، چاقی و تغییرات متابولیک باعث میشود که سگ شما بیشفعال، عصبی یا حتی غمگین باشد.
- غذاهای پرچرب و سرخشده: با وجود اینکه چربیهای مفید در رژیم غذایی سگ ضروری هستند؛ اما خوردن غذاهای سرخشده و پرکالری باعث نوسانات خلقی در سگ میشود و حتی ممکن است این حیوان، تهاجمی و غیراجتماعی بار بیاید. در تغذیه صحیح سگ، این نوع غذاها جایگاهی ندارند.
- افزودنیها و نگهدارندههای مصنوعی: گاهی غذاهایی مانند غذای خشک سگ یا کنسروهای مخصوص، حاوی مواد نگهدارنده هستند که به بیشفعالی و عصبیبودن سگها دامن میزنند. همچنین برای سلامتی این حیوانات بسیار مضرند.
نکات تغذیهای برای بهبود رفتار سگ
سگها برای شاد و سالم زندگیکردن نیاز به یک رژیم غذایی متعادل و باکیفیت دارند که شما بهعنوان سرپرست او میتوانید بهترین تغذیه سگ را براساس سن، جثه و نژادش و با مشورت دامپزشک انتخاب کنید. البته باید برای تثبیت خلقوخو و تعادل رفتار سگتان به نکات تغذیهای زیر حتماً توجه کنید:
- انتخاب غذای باکیفیت و متعادل: هنگامی که سگها غذا میخورند، واکنشهای شیمیایی متعددی در بدن آنها انجام میشوند. حال اگر غذای سگ شما فاقد مواد مغذی موردنیاز برای این واکنشها باشد، رفتارهای نامناسبی از خود نشان میدهد. یک رژیم غذایی سالم که حاوی پروتئین کافی، مقدار کمی کربوهیدرات، اسیدهای چرب، ویتامینها و مواد معدنی باشد، کلید سلامت روان سگ شما است.
- فراهمکردن غذاهای خانگی سالم: بعضی غذاهای خشک تجاری و تشویقیها، حاوی مواد نگهدارنده، کربوهیدرات زیاد یا پروتئین بالا هستند که باعث خشونت و تهاجمیشدن سگها میشوند؛ بنابراین توصیه میشود تا حد امکان از غذای خانگی سالم شامل گوشت یا مرغ آبپز بههمراه سبزیجات بخارپز و کمی سیبزمینی یا غلات کامل در رژیم غذایی سگتان استفاده کنید.
- زمانبندی وعدههای غذایی و عدم پرخوری: غذادادن به سگها بهخصوص تولهها در بازههای زمانی مشخص باعث میشود که آنها در محیط خانه احساس امنیت کنند. بهعلاوه اگر در زمانهای نامشخصی به سگ خود غذا بدهید، احتمالاً در ساعتهای مختلفی از روز احساس گرسنگی میکند و طبق تحقیقات، سگهایی که دائم احساس گرسنگی دارند، نمیتوانند تمرکز کنند و روی رفتار خود کنترل داشته باشند. توجه کنید که پرخوری نیز اثر منفی روی رفتار سگ شما خواهد گذاشت و باعث کسالت و بیحالی او میشود.
- تنظیم دما و نوع غذا: اینکه انتخاب کنید غذای گرم به سگتان بدهید یا غذای سرد، کاملاً بستگی به خلقوخوی او دارد. سگهایی که مدام در حال کشیدن قلاده خود، واقزدن و واکنشهای عصبی هستند، طبع گرمی دارند و باید برای آرامترشدن، غذای سرد به آنها بدهید.
روشهای تکمیلی برای اصلاح رفتار سگ
سگها بهترین دوست آدمها هستند. آنها مهربان، خونگرم، باوفا و نگهبان و محافظ شما هستند؛ اما هیچکس سگی را که مدام واق میزند، عصبانی و وحشی است و به دیگران حمله میکند، دوست ندارد. این رفتارهای تهاجمی و عصبی اگر کنترل نشوند شما را بهعنوان صاحب سگ دچار مشکلات زیادی میکنند و حتی ممکن است دیگر نخواهید سرپرست سگتان باشید. راهکارهای متعددی برای پیشگیری و حتی اصلاح این رفتارها وجود دارند که تغذیه تنها یکی از آنها است. سایر روشهای کنترل خلقوخوی سگ عبارتاند از:
- تمرین و فعالیت بدنی: اگر میخواهید سگی آرام، شاد و با رفتار مناسب داشته باشید، حتماً او را به پیادهروی ببرید و ورزشهای متنوع و بازیهای فکری برای تخلیه انرژی او در نظر بگیرید.
- روشهای مثبت تقویت: یکی از بهترین روشهای تربیت سگ، دادن پاداش هنگام انجام کارهای خوب است. وقتی سگتان کار درستی انجام داد یا به حرف شما گوش کرد، حتماً به او یک تشویقی کوچک بدهید.
- مشاوره با دامپزشک یا متخصص رفتارشناسی: زمانهایی هنگام تربیت سگتان پیش میآید که احساس میکنید به مشورت با یک رفتارشناس سگ یا دامپزشک نیاز دارید تا بتواند با توصیههای خود و از نظر علمی شما را راهنمایی کند. بهاینترتیب، میتوانید رفتارهای ناهنجار سگتان را کنترل کنید. هیچگاه جلسات آموزشی سگ را نیمهکاره رها نکنید و آموزش را تا بهترشدن رفتار سگتان ادامه بدهید.
سخن پایانی
تغذیه صحیح سگ نهتنها به سلامت جسمانی او کمک میکند، بلکه در کنترل رفتار و خلقوخوی او نیز نقش مهمی دارد. یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای سگها که حاوی پروتئین، کربوهیدرات، ویتامینها و مواد معدنی و چربیها و اسیدهای چرب است به او کمک میکند که نسخه بهتری از خود باشد. اگر میخواهید غذایی جذاب، خوشمزه، سالم و متعادل برای سگتان تهیه کنید که همۀ این مواد مغذی و ضروری را به میزان کافی در خود داشته باشد از محصولات باکیفیت دهکده طبیعت استفاده کنید.
سؤالات متداول
آیا تغذیه میتواند بر اضطراب سگها تأثیر بگذارد؟
پاسخ به این سؤال قطعاً مثبت است! سگهایی که در رژیم غذایی خود مقدار کافی چربیهای سالم و اسیدهای چرب مانند امگا ۳ دریافت کنند، اضطراب کمتری را تجربه میکنند. سعی کنید غذاهایی مانند ماهی و تخممرغ را که سرشار از امگا ۳ هستند در رژیم غذایی سگ قرار بدهید.
چه نوع غذایی برای سگهای پرانرژی مناسبتر است؟
غذای مناسب برای یک سگ پرانرژی باید مشابه غذایی باشد که به تولهسگها میدهید؛ یعنی سرشار از پروتئین و چربیهای مفید. سعی کنید بین ۲۵ تا ۳۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد چربی در رژیم غذایی او بگنجانید. البته کیفیت غذا هم مهم است و باید با معده سگ سازگار باشد تا بتواند آن را بهراحتی هضم کند.
آیا میتوانم از غذای خانگی برای سگم استفاده کنم؟
بله، غذای خانگی یکی از سالمترین غذاهایی است که شما میتوانید به سگ خود بدهید. توجه داشته باشید که غذا حتماً باید آبپز باشد و ترکیبی از پروتئین، سبزیجات و کربوهیدرات در آن وجود داشته باشد.
